เป็นแหล่งกักเก็บน้ำดิบเพื่อใช้ในการอุปโภคเพื่อหล่อเลี้ยงชาวบ้านในเขตอำเภอไพศาลีในช่วงฤดูแล้งของทุกปี และยังเป็นสถานที่ออกกำลังกายยามเย็นและเป็นสถานที่ท่องเที่ยวผักผ่อนยามเย็นของชาวไพศาลี

สวนรุกขชาติ 100 ปี กรมป่าไม้ (ซับสมบูรณ์) จัดตั้งขึ้นเพื่อเป็นที่ระลึกเนื่องในโอกาสเฉลิมฉลองครบรอบ100ปี ของการสถาปนากรมป่าไม้ โดยได้รับการสนับสนุนงบประมาณจากส่วนพฤกษศาสตร์ป่าไม้ สำนักวิชาการป่าไม้ กรมป่าไม้ และให้อยู่ในความควบคุมดูแลของสำนักงานป่าไม้เขตนครสวรรค์ ซึ่งได้เริ่มดำเนินการ ตั้งแต่ เดือนธันวาคม 2539 เป็นต้นมาสวนรุกขชาติ จัดตั้งขึ้นเพื่อการอนุรักษ์พันธุ์ไม้ป่า ในท้องถิ่นและในพื้นที่ใกล้เคียง นำมาปลูกรวบรวมไว้ เพื่อการศึกษาวิจัยและเป็นแหล่งเก็บเมล็ดไม้ ปัจจุบันสมควรให้รวบรวมไว้ทั้งพืช ใช้ประโยชน์ เนื้อไม้ พืชกินได้ พืชสมุนไพร พืชมีพิษ รวมทั้งพืชให้ดอกสวยงามต่าง ๆ ในท้องถิ่นเพื่อให้ผู้สนใจ นักเรียน นิสิต นักศึกษา ได้ศึกษาหาความรู้และใช้เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ

สวนรุกขชาติ 100 ปี กรมป่าไม้ซับสมบูรณ์ มีเนื้อที่ 1,465 ไร่ ได้รับการประกาศจัดตั้งเมื่อปีงบประมาณ พ.ศ. 2540 ตามนโยบายของกรมป่าไม้ ที่ประสงค์ให้มีการจัดตั้งสวนพฤษศาสตร์และสวนรุกขชาติขึ้นในภูมิภาคของประเทศ เพื่อให้เป็นที่ระลึกเนื่องในโอกาสการสถาปนากรมป่าไม้ครบรอบ 100 ปี (18 กันยายน 2539) โดยสำนักงานป่าไม้เขตนครสวรรค์ได้เสนอพื้นที่ป่าเสื่อมโทรม บริเวณลุ่มน้ำตกซับสมบูรณ์ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ ป่าเขาคอก ป่าเขาโลมนาง และป่าเขาสอยดาว หมู่ 6 บ้านซับสมบูรณ์ ตำบลวังข่อย อำเภอไพศาลี จังหวัดนครสวรรค์ พื้นที่เป้าหมายในการจัดตั้ง

ต่อมาได้รับความเห็นชอบจากกรมป่าไม้ ประกาศจัดตั้งให้เป็นสวนรุกขชาติ 1 ใน 5 แห่งของประเทศ ที่ให้ใช้ชื่อว่า "สวนรุกขชาติ 100 ปี กรมป่าไม้" ทำหน้าที่เพื่ออนุรักษ์แหล่งพันธุกรรมพืชและปลูกรวบรวมพันธุ์ไม้ในท้องถิ่น เพื่อประโยชน์ ในด้านการศึกษาค้นคว้าวิจัยทางด้านพฤษศาสตร์ อีกทั้งเป็นแหล่งเรียนรู้ของเยาวชน และ เป็นแหล่งท่องเที่ยวพักผ่อนหย่อนใจของประชาชนทั่วไป เหมาะแก่การศึกษาเรียนรู้ทางธรรมชาติที่สวยงาม อาทิ มีจุดชมวิวบนยอดเขาที่สามารถมองเห็นทัศนียภาพกว้างไกล มีจุดพักแรมบนยอดสอยดาวเพื่อชมพระอาทิตย์ขึ้นและตก ในช่วงฤดูหนาว จะมีอากาศหนาวเย็นมาก จึงเหมาะกับนักท่องเที่ยวที่ต้องการความท้าทายช่วงนี้อย่างมาก

ที่ตั้งและอาณาเขต

ที่ทำการ

สวนรุกขชาติ 100 ปี กรมป่าไม้ (ซับสมบูรณ์) หมู่6 บ้านซับสมบูรณ์ ตำบลวังข่อย อำเภอไพศาลี
จังหวัดนครสวรรค์
สวนรุกขชาติไพศาลี มีอาณาเขตครอบคลุมพื้นที่บริเวณลุ่มน้ำตก
ซับสมบูรณ์ ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าเขาคอก ป่าเขาโลมนาง
และป่าเขาสอยดาว มีพื้นที่รับผิดชอบทั้งสิ้น 1,465 ไร่ หรือ 2.34 ตารางกิโลเมตร
ทิศเหนือ มีเขตติดต่อกับ ตำบลวังพิกุล อำเภอบึงสามพัน
จังหวัดเพชรบูรณ์
ทิศตะวันออก มีเขตติดต่อกับ ตำบลภูน้ำหยด อำเภอวิเชียรบุรี
จังหวัดเพชรบูรณ์
ทิศตะวันตก มีเขตติดต่อกับ ตำบลโคกเดื่อ อำเภอไพศาลี
จังหวัดนครสวรรค์
ทิศใต้ มีเขตติดต่อกับ ตำบลตะคล้อ อำเภอไพศาลี จังหวัดนครสวรรค์
และตำบลโคกเจริญ อำเภอโคกเจริญ จังหวัดลพบุรี

เป็นน้ำตกขนาดกลาง มีความสวยงามแฝงอยู่ท่ามกลางแมกไม้ เป็นน้ำตกที่ไหลลงมาตามร่องเขาโลมนาง โดยมีต้นน้ำลำธารมาจากขุนน้ำตก และส่วนหนึ่งมาจากต้นน้ำเทือกเขาสอยดาว ลักษณะน้ำตกมีจำนวน 7 ชั้น เป็นขนาดใหญ่ 4 ชั้น และเป็นแก่งเล็ก ๆ 3 ชั้น แต่ละชั้นมีความสวยงามแตกต่างกันไป ในช่วงฤดูฝนของทุกปี จะมีนักท่องเที่ยวเข้าเที่ยวชมน้ำตกจำนวนมาก ซึ่งจะมีช่วงระยะเวลาการท่องเที่ยวในแต่ละปีประมาณ 3-4 เดือน ปัจจุบันได้จัดทำเส้นทางศึกษาธรรมชาติตามเส้นทางน้ำตก เพื่อให้ได้รับความรู้ทางพฤกษศาสตร์ป่าไม้ควบคู่กันไป

ขอบคุณรูปภาพจาก ShutterOne -Thailand-

เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านเศรษฐกิจพอเพียงของตำบลไพศาลี โดยให้ความรู้เกี่ยวกับการปลูกผักปลอดสารพิษ และการทำบ้านดิน